Ilk 4-6 ayda anne sütü, bebek için gerekli tüm besinleri içerir ve beraberinde başkaca bir gıda verilmesi gereksizdir. Bebeğinizin sağlıklı gelişmesini, büyümesini ve hastalıklardan en iyi şekilde korunmasını istiyorsanız; bebeğinize mutlaka anne sütü vermelisiniz, yani doğal beslenmeden uzaklaşmamalısınız. Ayrıca her annenin kendi sütü bebeğinin erken, zamanında veya geç olarak doğmuş olmasına bağlı olarak içeriği değişmekte;sonuçta: her annenin sütü özellikle kendi çocuğunun en ideal besin kaynağı olmakta ve başkaca hiç bir besin onun yerini dolduramamaktadır. Ancak annelerin büyük bir çoğunluğu önemli bir yanılgıya düşmektedirler, bunun en büyük sebebinin annelerin bebeklerine karşı duydukları aşırı sevgi ve koruma isteğine bağlı olmasına karşın, sonuçta bebeklerine istemeden çok büyük bir zarar vermektedirler. Bu yanılgı bebeğinin doymadığı kanısıyla ek gıdalara başlanmasıdır. Unutulmamalıdır ki; ağlamanın tek sebebi acıkmak değildir, bunun birçok sebebi olabilir. Örneğin; bebek daha çok kucaklanmak sevilmek isteyebilir, bazı bebekler memeyi sırf keyif için emmek isterler veya bebeğin bir rahatsızlığı olabilir( gaz sancısı, ateş vs.). Bebeğinize kendi sütünüzün yetmediğine lütfen tek başınıza karar vermeyiniz, bu karar için aile büyüklerinizle ve en önemlisi bebeğinizin doktoru ile görüşmelisiniz. Sütünüzün yeterince gelmesi için şu konulara azami dikkat göstermelisiniz:
1- Kendinizi psikolojik olarak emzirmeye hazırlamak, ayrıca emzirme eğitimi ile birlikte meme başının süt vermeye hazır hale getirilmesi için gerekli egzersizleri öğrenmek ve uygulamak için doğumdan önce mutlaka bir çocuk hekimine gitmelisiniz.
2- Sütünüzün gelmesini beklemeden ve kesinlikle şekerli su vermeden bebeğinizi doğar doğmaz ilk yarım saat içinde mutlaka emzirmelisiniz.
3- Doğduğu andan itibaren istedikçe emzirilmelidir. Yenidoğan bebekler genellikle 8-10 öğün emmek isterler. Öğün sayısı daha sonra giderek azalır. Sık emzirme bol süt gelmesini sağladığı gibi, göğüslerin şişmesini ve acımasını da önler.
4- Emzirmeden önce veya sonra ticari mama, inek sütü ya da başka gıdaların verilmesi, bebeğin aldığı süt miktarını azaltır. Bu durum da daha az süt gelmesine neden olur. Bu tür ek gıdaları, bebek 4-6 aylık olmadan başlamamak gereklidir.
5- Başkaca sıvılar vermek için biberon kullanılmamalıdır, bebeğin meme emmesini tümüyle kesebilir. Biberonun gerektirdiği emme şekli meme emilmesinden daha farklı ve kolay olduğu için biberonu tercih etmelerine neden olabilir.
6- Geceleri emmek isteyen bebeği annenin emzirmesi çok önemlidir. Bu durum hem bebeğin psikolojik dengesinin sarsılmaması hem de annenin süt veriminin artması açısından son derece önemlidir. Geceleri emzirmenin anne açısından güçlüğü ve nahoş durumu nedeniyle babanın ve aile büyüklerinin bu konuda anneye yardımcı ve destek olması çok yararlı olacaktır. Zaten bu nahoş durum 2. ayın sonuna doğru yavaş yavaş ortadan kalkacak ve geceleri emme ihtiyacı azalacaktır. Ancak bu konuda bazen aileler büyük bir yanlışlık yapmaktadırlar. Geceleri emzirmek yerine biberon ile beslemektedirler. Böylece hem annenin süt verimi azalmakta, hem çocuğa mikrop kaynağı olabilecek doğal olmayan beslenme yapılmakta hem de bebek en yararlı olan anne sütünden mahrum bırakılmaktadır.
7- Anne bebeğini emzirdiği dönemde kendi beslenmesine de özel bir önem göstermelidir. Emziren anne, günde en az iki litre sıvı, en az iki bardak süt içmeli veya yoğurt ve peynir gibi süt ürünlerini yemelidir. Protein gereksinimini karşılamak için kuru fasulye, nohut, mercimek gibi kuru baklagiller, et, tavuk, balık gibi yiyeceklerden her öğünde yemelidir. Bol bol sebze ve meyve ihmal edilmemelidir. Ayrıca sütünün az geldiği düşüncesinde olan annelerin şekerli gıdalardan ( pekmez, bal, reçel gibi...) daha fazla tüketmesi tıbben tam kanıtlanmış olmamakla birlikte faydalı olacaktır.
8- Emziren annenin ruhsal yönden desteklenmesi, huzurlu bir ortam sağlanması ve mutlu edilmesi de son derecede önemlidir.
9- Her emzirmede bir önceki beslenmede en son verilmiş memeden başlanmalıdır.
10- Bebeğin emme gücüne bağlı olmakla birlikte her emzirme yaklaşık 20-30 dakika sürmelidir.
İNEK SÜTÜ VERİLEN DURUMLAR VE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
Eğer ilk 4-6 ayda annenin sütünün yeterli olmadığı anne, aile büyükleri ve en önemlisi bebeğin hekimi tarafından tespit edilmişse; o zaman en uygun besin gününe göre hazırlanmış ticari mamalardır. Çünkü ticari mamalar diğer besinlere göre anne sütüne en çok benzetilmiş olanıdır. Bu tip beslenme bebeğin ailesinin maddi durumu nedeniyle yapılamıyorsa inek sütü verilmelidir. Ancak inek sütü ile beslenme yapılırken birçok konuya önemle dikkat edilmelidir:
1- Ilk ay inek sütü yarı yarıya sulandırılmalıdır (bir bardak süte bir bardak kaynatılmış su katılmalı).
2- 2.-3. aylarda ise 1/3( üçte bir) oranında sulandırılmalıdır(iki bardak süte bir bardak su katılmalı).
3- Uygun şekilde sulandırılmış süt, kabardıktan sonra 5 dakika daha karıştırılarak kaynatılmalıdır.
4- Kaynatma işleminin son birkaç dakikasında normal bir çay bardağının alabileceği her süte (yaklaşık 100 gr), bir tatlı kaşığı( yaklaşık 5 gr) silme şeker ve ayrıca bir çay kaşığı zeytinyağı gibi bitkisel bir yağ eklenmelidir.
5- Ağzı açık bırakılan ve süratle soğutulmayan sütlerde sporlu bakteriler hızla çoğalır. Bu nedenle, soğutma buzdolabında veya süt kabı ağzı iyice kapatılarak akar su altında tutularak hızla soğutulmalıdır.
6- Kaynatılan sütte oluşan kaymakta ısıya dayanıklı bakteriler ve sporlar bulunabileceği için bebeklere verilen sütün kaymağının alınmış olmasına dikkat edilmelidir.
5- İnek sütünde demir ve vitaminler bebek için yetersiz olduğu için bebek beslenmesinde tek başına kullanıldığında doktor önerisiyle 15-20. günlerden itibaren meyve suları ve tüm vitaminleri içeren damla veya şuruplar verilmeli, ayrıca gerekirse hekim tarafından demir preparatı eklenmelidir.
6- Ek besinlere başlama zamanı, anne sütü ya da ticari mama ile beslenen bebeklerden biraz daha erken olabilir( muhakkak doktorunuza danışınız).
7- Inek sütü biberon ile veriliyorsa biberonun temizliğine çok dikkat edilmelidir. Her beslenmeden önce su, biberon ve emzik 10 dakika kaynatılarak mikroplardan arındırılmalıdır.
8- İnek sütü ve diğer mamalar oda ısısında birkaç saat kaldıktan sonra bozulduğu için bu gıdalar her zaman taze hazırlanmalı, bekletilmemelidir. Ancak sağılan anne sütü oda ısısında en az 8 saat bozulmadan kalabilir.
Bu döküman Anadolu Tıp Merkezi Çocuk Bölümü tarafından tazırlanmıştır.Ticari olmayan amaçlarla çoğaltılabilir. Uz. Dr. Hayri Levent Yılmaz
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder